Anayasa Mahkemesi’nin geçtiğimiz günlerde yayımlanan kararıyla gazetecilerin yıpranma hakkında yeni bir döneme giriliyor. Mahkeme, gazetecilerin yıpranmadan yararlanabilmesi için sarı basın kartı zorunluluğu olması gerektiği yönündeki hükmün Anayasa’ya aykırı olduğuna karar verdi. 1 Ekim 2008’den itibaren gazetecilerin yıpranma hakkı kaldırılmıştı. Daha sonra 1 Şubat 2013 sonrası gazeteciler için yıpranma hakkı sarı basın kartına sahip gazetecilerle sınırlandı.
9 AY SONRA İPTAL
Yani 1 Ekim 2008 sonrasında yalnızca sarı basın kartı sahibi gazeteciler yıpranma hakkından yararlanabilir hale geldi. Açılan davada Anayasa Mahkemesi bu hükmün aykırı olduğuna karar verdi. 9 ay sonra bu hükmün iptal edileceği hükme bağlandı ve bu sürede SGK’nın konuyla ilgili olarak düzenleme yapması gerekliliği doğdu. Düzenlemeyle çok daha fazla gazeteci bu haktan yararlanacak.
HANGİ MESLEKLERE KAÇ GÜN EKLENİYOR?
Kurşun ve arsenik: 60-90 gün
Cam fabrika: 60 gün
Cıva üretim: 90 gün
Çimento fabrikaları: 60 gün
Demir-çelik fabrikaları: 90 gün
Döküm fabrikaları: 90 gün
Asit üretimi: 90 gün
Yeraltı işleri: 180 gün
Emniyet: 90 gün
İtfaiye: 60 gün
Basın: 60 gün
TBMM üyeleri: 90 gün
Ceza infaz: 90 gün
Emeklilik yaşını düşürür
Çalışma şartları ağır ve yıpratıcı olan bazı işlere tanınan bu hak kapsamında bu kişilerin fiilen çalıştıkları sürelere ayrıca ilave süreler ekleniyor ve bu süreyle orantılı olarak emeklilik yaşlarından eksiltme yapılıyor. Fiili hizmet süresi zammından yararlanan kişiler belirli bir süre bu mesleklerde çalışmış olmaları kaydıyla emeklilik yaşından indirim hakkını da elde eder. Madencilikte en az 5 yıl, diğer mesleklerde ise en az 10 yıl çalışmış olan kişiler emeklilik yaşından indirim hakkını elde eder. En az 5 yıl madenci olarak çalışmış bir işçinin emeklilik yaşından 2.5 yıl düşürülüyor. Diğer çalışanların ise fiili hizmet süresi zamlarının yarısı emeklilik yaşlarından indirilir. Örneğin 16 yıl basın kartıyla çalışmış bir gazeteci 2 yıl erken emekli olabilir.
EN YÜKSEK MADENDE
madende çalışan işçilerin her bir yıllık çalışması 1.5 yıl olarak değerlendirilir. En yüksek fiili hizmet zammı madencilere uygulanıyor. Polisler ve askerlerin bir yılları 450 gün, itfaiyecilerin bir yılları ise 420 gün olarak değerlendiriliyor.
Okan Güray Bülbül