Yönetmelik kapsamında olan ve olmayan kurumlar hangileridir?

Bu Yönetmeliğin 2'nci maddesine göre kapsamda olan kurumlar şunlardır:

1- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'na ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri.

2- (II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idareler.

3- (III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve (IV) sayılı cetvelde yer alan sosyal güvenlik kurumları ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar.

4- Kanunlarla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları, özel kanunlarla kurulan kuruluş ve teşekküller ile hizmetlerini genel bütçenin transfer tertiplerinden yardım alarak yürüten kamu kurum ve kuruluşları.

5- İştirakler hariç olmak üzere, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri.

6- 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun çerçevesinde özelleştirme kapsamında veya programında bulunan kuruluşlardan sermayesinin yüzde ellisinden fazlası kamuya ait olanlar.

7- İl özel idareleri, belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları mahalli idare birlikleri ile bağlı kuruluşları, müessese ve işletmeleri.

8- Diğer kamu kurum ve kuruluşları.

Dolayısıyla yukarıdaki kurumlara sürekli ve geçici işçi alımları yönetmelikteki usul ve esaslara göre yapılmak zorundadır. Bunun istisnaları ise aşağıda açıklanacaktır.

Yönetmelik dışında hangi kurumlara veya hangi statülere işçi alımı yapılabilir?

Yönetmeliğin 2'nci maddesinde yönetmelik kapsamında olan kurumlardan bazılarının yönetmelikteki usullere tabi olmadan işçi alımı yapabileceği hüküm altına alınmıştır. Yani yönetmelik kapsamı dışına çıkarılmıştır. Ancak, aşağıda da açıklayacağımız üzere, yönetmelik kapsamı dışına çıkmanın sınavsız ve ilansız elaman alımı yapılacağı anlamına gelmediği görülecektir.

Buna göre yönetmelik kapsamı dışında işçi alımları şunlardır:

1- Kamu kurum ve kuruluşlarının, il özel idarelerinin, belediyelerin ve bunların kurdukları veya üye oldukları mahalli idare birlikleri ile bağlı kuruluşlarının Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurdukları şirketler ile kooperatifler.

2- Bankalar, borsalar ve bunların müessese, teşebbüs, işletme ve iştirakleri ile 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu ile kurulmuş ve sermayesinin tamamı Hazine'ye ait kuruluşlar.

3- 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu'na göre kurulan sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıfları.

4- Bu yönetmelik kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarında iş kanunları hükümlerine göre istihdam edilecek daire başkanı, daire başkanı muadili veya daha üst düzey yönetici, tabip, uzman tabip, diş tabibi ve eczacı kadroları.

5- Kamu kurum ve kuruluşlarında, hukuk müşaviri, müfettiş, kontrolör, denetmen, denetçi, uzman ve aktüer gibi mesleklerde çalışanlar arasından yapılacak işçi alımları.

6- Kamu kurum ve kuruluşlarının proje bazındaki faaliyetlerinde belirli süreli iş sözleşmesine tabi olarak, özel nitelik ve uzmanlık gerektiren işler için yapılacak işçi alımları.

7- Üniversite veya bilimsel araştırma kurumu niteliğindeki kuruluşlar ile petrol ve doğalgaz alanında faaliyet gösteren kamu kurum ve kuruluşlarının araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde, bu faaliyetlerin devamı süresiyle sınırlı olarak görev alacak teknik ve uzman personel ile bu kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen ve/veya yürütülen proje bazındaki faaliyetlerde bu faaliyetlerin devamı süresiyle sınırlı olarak çalıştırılacaklar

8- Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı'na yapılacak işçi alımları.

Yönetmelik kapsamı dışındaki işçi alımları ilansız ve sınavsız mı yapılacak?

Yönetmelik kapsam dışındaki işçi alımlarında nasıl bir yol izlenmesi gerektiği de açıklamıştır. Buna göre yönetmelik kapsamı dışında olunsa dahi bu kapsamdaki işçi alım ilanlarının Türkiye İş Kurumu'na bildirilmesi zorunluluğu bulunuyor.

Yine bu kapsamda yapılacak işçi alımlarına ilişkin ilanların Türkiye İş Kurumu'nun internet sitesinde ve ilgili kamu kurum ve kuruluşunca uygun görülen iletişim araçları ile kamuoyuna duyurularak şeffaf bir şekilde işçi alınmasını zorunlu tutuyor.

En önemli kural olarak ise kamu kurum ve kuruluşlarını işçi alımı yaparken adil ve şeffaf davranmaya hem de adil ve şeffaf davranma hususunda gerekli tedbirleri almaya zorunlu tutuyor. Özetle ben yönetmelik kapsamında değilim diye hiçbir kamu kurumunun ilansız ve sınavsız eleman almasının mümkün olmadığı açıkça hüküm altına alınmıştır.

Konunun örneklerle açıklanması

Sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına işçi alımları yönetmelik kapsamı dışında olmasına rağmen Türkiye İş Kurumu'nun internet sitesinde bu vakıflara yapılacak işçi alım ilanlarının yayınlandığını görüyoruz.

Yine belediye şirketlerinin de işçi alımları yönetmelik kapsamı dışında olmasına rağmen bu şirketlerin işçi alımlarına ilişkin ilanların da Türkiye İş Kurumu'nun internet sitesinde yayınlandığını görüyoruz. Özetle kamu kurum ve kuruluşlarına hiçbir şekilde sınavsız ve ilansız işçi alınması mümkün değildir. Aksi durumda sınavsız ve ilansız işçi alımı yapan kurumlar İş-Kur tarafından para cezasına muhatap olacaklardır.