Beş ay kadar önce Meslek Yüksekokulları’nın kontenjan durumuna ilişkin önemli uyarılarda bulunmuştum. Lakin üzülerek görüyorum ki, meslek yüksekokullarımızın kontenjanları büyük oranda boş kaldı.  Bilhassa Doğu ve Güneydoğu’da birçok meslek yüksekokulu kapanmanın eşiğine geldi. Peki ama sonuç niye böyle oldu?

3 Nisan günü YGS-LYS süreci ilgili bir makale kaleme almış ve orada sınavsız geçiş hakkının meslek liseli öğrencilere bir hak olarak tanınmasının öneminden bahsetmiştim. Gerekirse kısmi sınavsız geçiş hakkı diye bir ara formülde sunmuştum. Çünkü meslek lisesindeki eğitim göz önüne alındığında meslek yüksekokullarına doğrudan geçişin önemi daha iyi anlaşılacaktır kanaatindeyim.

En başta sınav sisteminin eşitsizliği bu hakkın tanınmasına ön ayak olmaktadır. Ne yazık ki Genel Liselerin Anadolu Lisesine dönüşmesi nedeniyle Genel Liseye gitmek isteyen öğrenci profilinin zorunlu olarak Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerine, İmam-Hatip Liselerine ya da Açık Liseye devam etmek zorunda kaldığı görülmektedir. Yine son dönemde başarı istatistikleri incelendiği takdirde de görülecektir ki,gittikçe başarı düzeyimiz düşmektedir.Eğitim kalitesi başlıca eğitim sorunu haline gelmiştir. Bu durum bilhassa YGS’de baraj altında kalan adayların çoğunun Meslek Lisesi çıkışlı olması gerçeği de göz önüne alındığında “Meslek Liselerinde Kalite” ve “Meslek Liselerinin Amacı ile Öğrencilerinin Uyuşmadığı”sorunlarını ortaya koymaktadır. Bizatihi şahsımın yaptığı araştırma neticesinde Meslek Lisesinde okuyan her 10 gençten 5 tanesi zorunlu olarak Meslek Lisesine gelmiş ve bunlardan en az 3 tanesinin amacı üniversite okumak... Lakin YGS-LYS sürecine hazırlanmak isteyen meslek liseli bir gencimizin yaşadığı en büyük sorun, staj nedeniyle sınavlara hazırlanamamak. Zira bu gençlerimizin sınava hazırlanması büyük sorunlar içermektedir. Çünkü, Meslek Lisesi mezunu bir aday Anadolu Lisesi öğrencisi gibi mantık, psikoloji vb.dersler görememekte ya da fizik-kimya-coğrafya gibi temel dersleri sadece 9-10.Sınıfta görmekte ve 12.Sınıfa geldiğinde öğrenci iki yıllık aradan sonra yeniden bu derslerle karşı karşıya bırakılmaktadır. Anadolu Lisesinde görülen Coğrafya dersi ile Meslek Lisesinde görülen Coğrafya dersi bir olamayacağı gibi bu iki okuldan mezun olan öğrenciler aynı sınavda (YGS’de ve LYS’de) yarışmak zorunda bırakılmaktadır.Lakin bu mantığa sığmadığı gibi vicdana da sığmamaktadır. Bu öğrenciler, ülkemizin geleceği olup bu konularda ciddi planlama yapılması zaruridir.

Meslek Lisesi öğretmenler odasında tartışılan bir konudur; meslek ve kültür branş öğretmenlerinin görüş farklılıkları... “Öğrenci buraya meslek öğrenmek için geldi” diyen meslek branş öğretmenleri ve onlara “Öğrenci gidecek okul bulamadığı için yani sistem zorunlu olarak gönderdiği için buradalar”diyen kültür öğretmenleri... Aslında her ikisi de kendince haklı. Lakin herkesin yaşadığı semt ya da mahallede bulunan Meslek Lisesi’nde bulunan bölümler bellidir. Bir öğrenci yaşadığı semtte bulunan Meslek Lisesinde okumak istediği bölüm yoksa veyahut üniversite okumayı arzuluyor lakin Anadolu Lisesi kazanamadı ise bu öğrenciGenel Liseye gidebilmelidir. İşte bu yüzdenGenel Liseler yeniden açılmalıdır. TEOG neticesinde Anadolu Lisesi kazanamayan bir öğrencimiz Meslek Lisesi ya da İmam-Hatip okumak istemiyorsa Genel Liseye giderek üniversite şansını sürdürmelidir. Aksi takdir de 12.Sınıfa geldiğinde staj nedeniyle sınava odaklanamıyor ya da yeteri kadar ders göremediği için başarısızlık kaçınılmaz bir akıbet olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gerçeği bile bile bu sistemin devam etmesi vicdani de değildir. Destekleme ve Yetiştirme Kursu gibi takviye kurslar hiçbir daim örgün eğitimde görülen dersin yerini tutamamakta, kısmi başarı sağlamaktadır. Meslek Lisesinde okuyup üniversite hayali kuran ancak YGS’de diğer adaylarla eşit koşullarda yarışmak zorunda bırakılan bir gencin yaşadığı haksızlık kabul edilebilir değildir. Zira koşullar eşit değildir. Denebilir ki, Meslek Lisesi mezunu gencin amacı meslek ara elemanı olmaktı... Belki az bir kısmı için bu geçerli olabilir. Lakin bilinmelidir ki büyük çoğunluğu sistemin getirdiği yanlışlıklar nedeniyle bugün Meslek Lisesinde olup lisede okudukları bölüm dışında başka bir alanda üniversite okumak için çaba sarf eden bir çok gencimiz bulunmaktadır. Bundan dolayı Genel Lise biran evvel açılarak dileyen öğrenci Genel Lisede eğitimine devam ederek Anadolu Lisesi mezunu bir aday ile eşit koşullarda aynı dersleri alarak YGS’ye girebilmelidir. Yine bir diğer mesele de her okul Anadolu Lisesi’ne dönüşmemelidir. Anadolu Liseleri’nin eskisi gibi bir itibarı olmalıdır. Aksi takdir de Anadolu Liselerinde ciddi anlamda kalite sorunu baş gösterecektir.

Son olarak Meslek ara elemanı olmak için gelen öğrencilerimiz için de şu hususu belirtmek istiyorum. Elbette Genel Lise açıldığı takdir de bir çok öğrencinin Genel Liseyi tercih edip Meslek Lisesine gitmeyeceği aşikar. LakinMeslek Liselerinin cazip hale getirilmesi, TEOG neticesinde bir yere yerleşememiş öğrenciler içinzorunlu tek istikamet okul olmaktan çıkartılıp gerçekten gönüllü olarak öğrencilerin tercih edebileceği bir okul haline dönüştürülmesiyle mümkün olacaktır. Bunun içinde öncelikle sınavsız geçiş hakkının verilmesi gerekmektedir. En azından Meslek Lisesi mezunu bir öğrenci kendi alanında Ön Lisans Programı bitirerek kendini geliştirmelidir. Belli bir kalite sağlanmak amaç ise de bunun için Sınavsız Geçiş Hakkına belli bir puan şartı getirilerek adına “Sınavsız Geçiş” değilde “Meslek Yüksekokuluna Geçiş Hakkı” denerek herhangi bir puan türünde 130 ve üstünü alan biri bu haktan faydalanarak kendi alanıyla ilgili Ön Lisans okumalıdır. Başka bir alanda Ön Lisans okumak istiyor ise o halde YGS (iki yıllık baraj puanı) 150 ve üstü dediği için, 150 ve üstü bir puan alarak alanı dışında da başka bir alanda Ön Lisans okuyabilmelidir. Meslek Lisesi sorununu aşmak memleket meselesi olup bu sorunun en yakın zamanda çözülmesini ümid ediyorum. Yoksa birçok meslek yüksekokulunun kapasına kilit vurulması kaçınılmaz bir gerçek olacaktır.

Mehmet GÜLEÇ

Eğitimci-Yazar