Serbest zamanlar çabuk geçen, yokluğunu çabuk hissettiğimiz anlardır. İnsanın kendini özgür hissettiği andır serbest zamanlar. Teneffüsler hem öğretmen hem de öğrenciler için vazgeçilmez serbest zamanlardır. Bir bardak çay, bir fincan kahve alımı kadarcık bu zaman dilimi önemli olmasaydı okullara konmazdı. Okulu hem öğrenci, hem de öğretmen gözünde anlamlı kılan daha da önemlisi cazip yapan işte bu kısacık teneffüs aralığıdır.

Türkiye'den gelmiş bir öğretmen olarak Kıbrıs Türk Eğitim Sistemi'ni tam olarak algılamam bir yıldan fazla sürdü. Burada ilk dikkatimi çeken Türkiye'de kesintisiz uygulanan 8 yıllık eğitimin Kıbrıs'ta uygulanmamasıydı. Zorunlu eğitim 8 yıl ancak 5+3 şeklindeydi, sonradan liseler de zorunlu oldu (5+3+4 modelinde). Türkiye 4+4+4 sistemine geçti, ilköğretime dâhil edilen ortaokullar yeniden açılmışken Kıbrıs’ta ilköğretim okulları hiç olmamış.

İkinci fark ettiğim farklılık ise ortaokul ve liselerde sınavlar için belirli sınav haftalarının olduğu ve bu haftalarda ders işlenmediği… Öğrenciler okula sadece sınav için geliyorlardı.

Üçüncüsü ve beni en çok şaşırtan adeta şok eden şey ise blok ders uygulaması. Ortaokul ve liselerde üç saat üst üste teneffüs arası verilmeden ders yapılıyor. Sonra bu uygulamanın ilkokullarda bile var olduğunu görünce şok yaşadım. İlkokullarda 2 saat blok yapıyorlar. Hem ilkokulda ve hem de kolejde çalışmış olduğumdan konuyla ilgili önemli gözlemlemelerimi aşağıda genişçe belirttim.

Blok dersleri Kıbrıslı meslektaşlarıma sorduğumda “AA, Türkiye’de yok mu” diye şaşırıyor; hatta bazıları hiç mi olmadı, hiç mi uygulanmadı blok ders diye soruyorlar.

Türkiye’den gelmiş uzman eğitimcilerden kime bahsettiysem çok şaşırdılar. Dünya’da gelişmiş Batı ülkelerinde bir örneğini dahi göremeyeceğimiz bir sistem KKTC’deki blok ders uygulaması.

Doğan Cüceloğlu, bir hikayesinde;  “Bir insanın ana vatanı çocukluğudur. Çocukluğunu doya doya yaşayamamış bir insanın mutlu olması çok zordur. Bir annenin, bir babanın en önemli görevi, çocuklarının çocukluğunu doya doya yaşamasına olanaklar yaratmaktır. Bir ulusun en önemli görevi çocuklarının çocukluğunu doya doya yaşamasına olanaklar yaratmaktır.” demektedir.

Okullarda çocukluklarını yaşamaları için ne kadar zaman ayırıyoruz çocuklarımıza? Özellikle oyun bahçelerinde koşturmaları gereken çocukların kolejlere hazırlık sınıflarında, blok ders uygulamalarıyla birlikte günlerini ve hayatlarının en değerli anlarını harcamalarını görmek beni çok üzmüştü Kıbrıs’ta.

Bu konuda dünyanın değişik ülkelerinde yaşayan arkadaş ve akrabalarımın tecrübelerine dayanarak küçük bir ön araştırma yaptırdım. ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, Almanya, İsviçre ve Sırbistan’da tanıdıklarıma özellikle kaç saat ders, kaç saat tenefüs uygulaması olduğunu sordum. Neticede KKTC örneğine başka yerde rastlamadım.

Almanya Baden Württemberg Eyaleti Eğitim Sistemiyle ilgili bir yazıda, teneffüsle ilgili bölüm KKTC’deki uygulamaya benzerlik olduğu izlenimini verdi. Okullarda ders saatleri 45 dakika ve genellikle 45+45 şeklinde uygulanıyor, teneffüslerse 20 dk. Yazıyı okuduğum yerde[1] 45+45 blok ders uygulamasının arasına mutlaka 5 dakika mola verildiği de özellikle belirtilmişti. Yani sistem 45 dk ders+5 dk ara+45 dk ders şeklinde. Dolayısıyla öğrencilere ve öğretmenlere 5 dakika kadar nefes alacak, defter kitap çıkartacak, öğretmenin başka sınıftan çıkıp derse yetişecek zamanı verilmiş. Ekte verilen tablo’da ve Stutgart Eğitim Ateşeliğinin yazısında, teneffüslerin bazı okullarda 15 dakika olabildiği ve bunun okul yönetiminin kararına bağlı olduğu belirtilmiş. Yani okullara teneffüslerin süresini düzenleme yetkisi verilmiş, aynı Türkiye’deki gibi. Ayrıca okullarda tam gün eğitim veriliyor. Öğrenciler sabahtan akşama kadar okuldalar dolayısıyla.

Finlandiya örneği Amerikalıların bile ilgisini çekmiş. PİSA testinde 2003 yılında en yüksek puanı alan Finlandiya gelişmiş ve gelişen bütün ülkeler tarafından taklit edilmiş. Bugün Finlandiya PİSA testlerinde en üstte değil ama uyguladığı eğitim sistemiyle hala en yukarılarda. Onlar, çocuklarını bizim gibi derslere ve sınavlara boğup yarıştırmıyorlar. Son derece özgür ve özgürlükçü, işbirliği ve dayanışmaya dayalı bir eğitim sistemi Finlandiya eğitim sistemi.[2]

               Finlandiya örneğini sık sık dile getiren Kıbrıslı Türk eğitimcilerin, KKTC’nin bir işkenceye dönen anlamsız blok ders uygulamasını neden görmediğini merak ediyorum. Gözlemlediğim kadarıyla bunu çok normal çok sıradan kabul etmişler.

               KKTC Milli Eğitim Bakanlığına da takdim edilen bir raporun bölümleri olan bu yazı dizini gelecek yazılarımıza da konu edilecektir.

[1] http://www.stuttgartegitim.de/baden-wurttemberg-eyaleti-egitim-sistemi/

[2] http://www.egitimpedia.com/egitim-2/dunyanin-en-sasirtici-egitim-sistemi-finlandiya

  https://www.youtube.com/watch?v=c2JGeGNxlh4