Beyaz Saray seçimlerinde ibre, Demokrat aday Joe Biden'a döndü. Biden'ın başkanlığının kesinleşmesi hâlinde gözler, Ankara-Washington hattına çevrilecek. Biden'ın, S-400 ve Doğu Akdeniz başta olmak üzere bazı konularda Türkiye ile görüş ayrılıkları yaşadığı biliniyor. Hatta aralık ayında yaptığı bir konuşmada "Türkiye'de seçimler yoluyla AK Parti dönemini bitirmekten" bahsetmişti. Erdoğan da "Oturup konuşmuşluğumuz, çay içmişliğimiz var. Böyle bir ifadeyi bizim için nasıl kullanırsın" diyerek tepki göstermişti. Biden'ın Türkiye'ye karşı bazı yaptırımları devreye alacağı yönündeki spekülasyonlar, piyasalarda aylardır gerilime sebep oldu. Bu süreçte dolar 8,50'yi geçti, avro ise 10 TL'yi gördü.
BİR YANDA YAPTIRIM
Biden, Türkiye ve Rusya'da "otokrat" liderlerin bulunduğunu ileri sürmüş, iki ülkenin yakınlaşmasından rahatsızlık duyduğunu dile getirmişti. Bu kapsamda "S-400 yaptırımları" konusunda baskı giderek artıyor. Biden'ın, Türkiye'nin Rusya'dan satın aldığı füze savunma sistemlerine karşı Kongre'den geçen, ancak Trump'ın imzalayarak yürürlüğe sokmadığı yaptırımları uygulama ihtimali bulunuyor. Ekonomiyi hedef alan "CAATSA" yaptırımlarının ne şekilde yürürlüğe gireceği takip edilecek. Biden'ın önce, daha hafif olan önlemleri almaya başlaması bekleniyor.
BİR YANDAN ORTAKLIK
Seçim atmosferinde sarfedilen sözlerin, uygulamada birebir hayat bulmadığı da geçmiş tecrübelerde sıklıkla görüldü. Biden'ın Orta Doğu bölgesindeki stratejik mücadeleye öncelik vermesi hâlinde ittifaklara ihtiyaç duyacağı, burada da Ankara'nın öne çıkabileceği ifade ediliyor. ABD Başkanının dış politikadaki önceliklerinden birinin, başta NATO olmak üzere ABD'nin uluslararası taahhütlerine bağlılığını yeniden vurgulamak olacağı düşünülüyor. Burada da Türkiye ile iş birliğinin faydalı olacağı, Ankarasız bir NATO'nun eksik kalacağı biliniyor.
Biden, Ankara'ya yabancı bir isim değil. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD'de Obama döneminin Başkan Yardımcısı olan Biden ile defalarca bir araya gelmişti.
ANKARA DA HAZIRLIKLI
Bu arada Ankara da yeni dönemde nasıl bir strateji izleneceği konusunda yol haritasını hazırlıyor. Beyaz Saray ile yapıcı diyaloglar yürütülecek. Stratejik ortaklık vurgusu ön plana çıkarılacak. F-35 başta olmak üzere birçok alandaki ilişkilerde "kazan-kazan" formülü öne sürülerek, mesafe alınmaya çalışılacak. Türkiye'nin millî menfaatleri de ifade edilerek, meşru haklardan taviz verilmeyeceği dile getirilecek. Bugüne kadar "en kötü"yü fiyatlayan piyasalar da, bundan sonraki süreçte "bekle-gör" stratejisi uygulayacak.
DÜNYA DA TAKİPTE
Yeni döneme Çin başta olmak üzere Rusya ve diğer gelişmekte olan ülkeler de hazırlanıyor. Hâlihazırda ABD-Çin arasında devam eden ticaret savaşlarının dozu zaman zaman yükseliyor. "Şahin" politikalarla gelişmekte olan ülkelere para akışının da tersine dönmesinden ve dünya ekonomisinin bundan negatif etkilenmesinden korkuluyor.
Ö. Faruk Bingöl