Teknolojinin her alanda ilerlediği günümüzde İnsansız Hava Araçları (İHA) pek çok sektörde kullanılmaya başladı. İHA droneları askeriyeden tarıma, emlak sektöründen kargoculuğa, mühendislikten hobi faaliyetlerine kadar kullanılıyor. Durum böyle olunca yeni bir meslek doğdu: İHA drone pilotluğu. Özellikle gençler artık işlerini geliştirmek, girişimci faaliyetlerde bulunmak ya da hobilerini görüntüleyip paylaşmak için İHA pilotluğu eğitimi alıyorlar. Bu eğitimi alanlar arasında CEO'lar ilk sırada...
Yaptıkları işi en üst seviyeye taşımak, zaman, maliyet ve su kullanımı gibi konularda tasarruflu olmayı hedefleyen CEO'lar soluğu İHA pilot okullarında alıyor. Mühendisler, emlakçılar ve çiftçiler de gelirlerini artırmak ve yeni iş sahaları oluşturmak için pilot sertifikası almak isteyenler arasında... Peki, İHA drone pilotu nasıl olunur? Eğitimi nereden alınır ve hangi alanlarda iş imkanı sağlar? Drone fiyatları ne kadar? Aklımıza takılan tüm soruların cevaplarını bulmak için İstanbul'un İlk MEB onaylı İHA pilotu yetiştirme eğitim merkezi Dronmarket Akademi'ye gittik. Hem derslere katıldık hem de drone uçurduk. Eğitim koordinatörü Şenay İnan ile İHA drone pilotluğuna dair her şeyi konuştuk.
- İHA Drone eğitmenliği de yeni bir iş alanı. Siz nasıl eğitmen oldunuz?
- 26 yaşında, mekatronik mühendisiyim, eğitmenlik yapıyorum. İHA 01 eğitimi veriyorum. Bu başlangıç seviyesidir. Öncelikle pedagojik formasyon ya da MEB onaylı eğiticinin eğiticisi belgesi almanız gerekiyor. Sonrası da bizim gibi İHA Drone eğitimi veren kurumlardan ehliyet almak gerekiyor. Ama en az 10 eğitime aktif olarak da katılmanız gerekiyor.
- Genelde kimler İHA eğitimine katılmaya geliyor?
- CEO, iş yeri sahibi, öğrenciler genel profilimiz... İHA 0 eğitimi almak için 12 yaşından İHA 1'de ise 15 yaşından büyük olmanız yeterli oluyor. Verilen ehliyetin adı İnsansız Hava Aracı Ticari Pilot Sertifakası...
15 yaşında da öğrencimiz var 68 yaşında da... Ama özellikle 40 yaş üzeri CEO'ların sayısı çok fazla...
- Peki, bu sertifikayı aldıktan sonra hemen İHA pilotu olup istedikleri alanda çalışabiliyorlar mı?
- Önce dört günlük eğitime katılıyorlar. Sonra Milli Eğitim Bakanlığı sınav açıyor. 70 puan geçme sınırı ve bunu geçmek zorundalar.
Sonra aynı gün yine pratik geçme sınavına giriyorlar. Burada da 70 puanı geçmek zorundalar. Geçerlerse MEB onaylı sertifikaları hazır oluyor. Sonra ehliyetlerini biz alıp kendilerine veriyoruz. Bunu da Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nün sitesine yüklemek zorundalar. Bunların sonucunda İHA pilotu olmuş oluyorlar.
- Ya sonrası, nerelerde kullanabilirler bu ehliyeti, nasıl iş alanları mevcut?
- Aslında bunun ucu bucağı yok. Ne yapmak istediğinize bağlı... Endüstriyel alanda çok kullanılıyor. Güneş enerjisi, termik, rüzgar enerji santrallerinin bakım onarım işlerini yapabilirler. Termal kameralarla teftiş işlemi gerçekleştiriliyor.
Örneğin bir Güneş enerjisi santralinde herhangi bir hata varsa bunu İHA kameraları ile tespit etmek çok kolay. Normal şartlarda 15 günde yapılan bir teftiş, İHA Drone'lar ile yarım saate düşüyor. İşte bu eğitimi alanlar bu teftiş hizmetini vererek gelir elde edebilirler. Ayrıca mühendisler İHA kullanarak yeni bir iş alanı da açmış olacaklar kendilerine.
- Geride yangın, sel gibi felaketler bıraktık ve çok acı günler yaşadık ülke olarak. O bölgelerde de İHA'lar kullanıldı mı?
- Tabii kullanıldı ama bir bilgi kirliliği de oldu. Mesela Mersin'de olan bir yangında, iyi niyetli insanlar 'ormanların üzerinden uçup yangın keşfi yapalım' dediler. İyi niyetlilerin yanında kendi PR çalışmalarını yapmaya çalışan kötü niyetliler de oldu. Öncelikle uçuş yaparken Sivil Havacılık Merkezi'nden izin talep etmemiz gerekiyor. Ama acil durumlarda bulunduğumuz yerin en büyük mülki amirliğinin izinlerini takip etmemiz gerekiyor.
Kafamıza göre İHA uçuramayız, emniyetle koordineli çalışmak şart. Artık her emniyette İHA koordinatörlüğü mevcut.
- Bu durum bir kazaya sebebiyet verdi mi yangın afeti sırasında?
- Mersin'de yangınların çıktığı o günlerde bir drone helikoptere çarpmıştı. Dümen pervanesi zarar görmüştü. Helikopter düşecekti ama Allah'tan düşmedi. İçinde mühendisler de vardı. Ehliyetler sportif amatör ve ticari olarak ikiye ayrılıyor.
Sportif amatör ehliyetinizle sadece yeşil alanlarda uçuş yapabilirsiniz. Orman, dağ, bayır falan da değil bu yeşil alanlar. Sivil havacılığın internet üzerinden yayınladığı yeşil çizgiler ile belirlenmiş alanlardır.
- Tarım alanında büyük bir kolaylık sağlıyor İHA'lar...
- Gübreleme ve ilaçlamada kullanılabiliyor. Fantom cihazı ile uçup bir haritalama yapıyorsunuz. Bu haritayı daha sonra başka dronelara da entegre edebilirsiniz. Bütün tarım droneları 10 dakika uçar. 30 litre kapasitesi varsa dorenenin 10 dakikada 30 dönümlük arazi ilaçlar, gübreler. Buradaki önemli nokta su ihtiyacının azalması.
- İHA ehliyeti sahibi olanlar nerelere başvurabilirler?
- Drone pilotları kamu da belediyeler, valilikler, orman genel müdürlükleri gibi yerlerde çalışabiliyor.
Askeriye ve emniyette de son yıllarda drone pilotları istihdam edilmeye başladı.
Enerji sektöründe hem maliyetten, hem de zamandan yarı yarıya tasarruf sağladığı için drone teknolojisi son yıllarda çok fazla kullanılmaya başlandı.
Arama kurtarma birliklerinde, haritacılar odalarında, inşaat sektöründe de drone kullanımı yaygınlaştığı için bu alanlarda da drone pilotları için pek çok istihdam imkanı var.
ÇALINSA BİLE HEMEN BULUNUR
- Droneların kayıtları var mı, plaka gibi bir numarası belki?
- Eğer bir drone'nun sizi görüntülediğini hissediyorsanız hemen görüntüsünü alın ve emniyete bildirin. Her drone'nun kaydı vardır ve hemen bulunur. Sivil havacılığa kayıtlıdır tüm cihazlar ve bir QR kodu vardır, üzerine yapıştırılır. Çalınsa bile bulunur. Pilot olarak da kendinizi atamanız gerekiyor mutlaka sistemden...
MAHREMİYET KURALLARI DA VAR
- Büyük şehirlerde rezidansların içini görüntülemeye çalışan dronelar bile görüldü. Mahremiyet kuralları nelerdir?
Mevzuata göre de insan, bina ve varlıklardan 50 metre geriden uçmanız gerekşyor. Pilot tahattüt belgesi imzalanırken, "Kişisel mahremiyete zarar vermeyeceğime, İHA'nın üzerindeki ekipmanları doğru kullanacağım" diyorsunuz. Mesela hava alanlarının dokuz kilometre yarıçapındaki yerlerde uçuş yapamazsınız. 120 metrenin üzerine çıkamıyoruz. Emniyetin, askeri bölgelerin, resmi devlet görevlilerinin evlerinin, TBMM, anıtkabir, patlayıcı madde üreten fabrikaların, akaryakıt istasyonlarının üzerinde uçuş yapmak kesinlikle yasak. Bu suçtur ve cezası vardır.
Batuhan Uğurlu
Hedefimkargo taşımacılığı
"20 yaşındayım, Uluslararası Ticaret ve İşletmeciliği bölümünde okuyorum. Aile firmamız lojistik üzerine, ben de orada çalışıyorum. Kendimi geliştirmek ve bu alanın geleceği içim neler yapabilirim diye düşündüm. İHA Droneları da lojistik alanında da kullanılabiliyor ve hemen eğitimini almak istedim. Kargo taşımacılığı yapmayı planlıyorum. Şu an erken olsa da yakın zamanda gümrük, depo gibi alanlarda planlı bir şekilde kullanılabilir. Gelecek için bu tür eğitimler almamız gerektiğini arkadaşlarımla da sık sık konuşuruz. Şimdi ben bunu deneyimliyorum ve arkadaşlarıma deneyimlerimi aktaracağım."
Yunus Gündüz
Turizmde kullanacağım
"29 yaşındayım, turizm alanında çalışıyorum. Birçok turizm videosu da çekmem gerekiyor. Dronelar turistik bir bölgeyi en iyi şekilde çekecek son teknolojiye sahip. Hatta bilinmeyen, güzel, turizm yapılabilecek yerleri bile drone ile belirleyip pazarlayabiliyorsunuz. Ben de bu eğitimi alarak, turizm alanında kaliteli çekimler yapmak istiyorum. Şu an savaşlarda bile İHA'lar kullanılıyor. En son Azerbaycan- Ermenistan savaşında İHA'ların savaşın kaderini nasıl değiştirdiğini gördük. Çok etkilendim ve bu teknolojiyi öğrenmek istedim. Bir de internet sitesi kurarak gelir elde etmek istiyorum."
Ezgi Aydın
Peru'da dünyanın en uzun dalgasında bir videom yok
"29 yaşındayım, sahne dekor bölümünden mezunum. Şu an bu alanda çalışıyorum. Bu eğitimi de hobi amaçlı alıyorum. 13 yaşımdan beri doğa sporları yaparak dünyayı geziyorum. Bu sefer drone ile gidip yaptığım sporları çekmek istiyorum. Sörf yaparken su geçirmez dronelar ile dalgaların hareketini yakalamak istiyorum. En son Peru'ya gittiğimde sörf yaparken dünyanın en uzun dalgasına girdim ama bir videom yok. İki hafta sonra Costa Rika'ya gideceğim. Orada da dünyanın başka bir en uzun dalgası var. Bu sefer dronelar ile görüntülemek istiyorum. Şu an tek amacım hobilerimi görüntülemek aslında...
15 binden 300 bin liraya
Drone fiyatları ne kadar?
Nasıl bir drone alacağınıza bağlı aslında. İyi görüntüleme yapan bir drone 15 bin lira bandında... Tarım droneları 150 bin ile 300 bin arasında değişiyor. Endüstriyel alanda ise 50 bin liradan başlayıp 150 bin liraya kadar devam ediyor.
PINAR YILDIZ YÜKSEL