Eğitim-İş Sendikası Bursa Şube Başkanı Özkan Rona’nın Eğitim Radyosu’na açıkladığı ankete göre, öğretmenlerin uzaktan eğitim sürecinde sorumlu olduğu öğrenci sayısı ortalaması 124,8 olarak hesaplandı.

Ankette elde edilen verilere göre; ilkokullarda görev yapan sınıf öğretmeni ortalama 30-40 öğrenciden sorumlu olurken, bu sayı ortaokul ve liselerde görev yapan kültür dersleri alan öğretmenleri için yüzlerle ifade edilebiliyor.

Ankette uzaktan eğitim sürecinde sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı ile oranlandığında evinde internet bağlantısı olmayan (ya da yeterli data hakkı olmayan) öğrenci oranı yüzde 19,17 olarak tespit edildi.

Anketteki bir diğer önemli bulgu ise canlı derse düzenli olarak katılmayan öğrenci oranının yüzde 78,87 gibi yüksek olmasıydı.

İşte o anket…

Uzaktan Eğitim Sürecinde Öğretmen ve Öğrencilerin Karşılaştıkları Güçlükler Araştırması (5-12 Mayıs 2020)

Araştırmanın amacı; ülkemizde “Uzaktan Eğitim” adıyla elektronik iletişim araçlarıyla 23 Mart 2020 ‘de başlatılan bilgi aktarma sürecinde öğretmen ve öğrencilerin karşılaştıkları güçlükleri tespit etmektir.

Araştırma Bursa’nın 17 ilçesinde kamu okullarında çalışan 1426 öğretmen ile bilişim araçları kullanılarak 5 – 12 Mayıs 2020 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.

Ankette “Uzaktan Eğitim Süresi” EBA yazılımı üzerinden yapılan çalışmalar ve Canlı Ders çalışmaları olarak iki farklı bölümde incelenmiştir. EBA yazılımı üzerinden öğretmenler öğrencileriyle ders içerikleri paylaşmakta, bu çalışmalara ulaşan öğrenciler ve performansları sistem üzerinden incelenebilmektedir. Canlı ders ise öğretmenlerin öğrencileri ile EBA ya da diğer yazılımlar aracılığı ile yaptıkları etkileşimli çalışmalardır.

Araştırma sonucunda öğretmenlerin gözüyle ulaşılan bulgular kamuoyuyla paylaşılacaktır. Covit-19 nedeniyle ilan edilen pandemi sürecinin belirsizliği, örgün eğitimin yeniden başlama tarihi hakkında da belirsizlik yaratmaktadır. Bu sürecin 18 milyon öğrenci açısından ortaya çıkan kayıplarının telafi edilebilmesi için eksiklerinden arındırılması bakımından sorunun kaynaklarına inmeyi hedefleyen bu araştırmanın ülkede eğitimi planlayanlar açısından yol gösterici olmasını ümit etmekteyiz.

ARAŞTIRMA

1- Görev Yaptığınız Okul Türü Hangisidir?

Katılımcıların%37,3’ü İlkokul,%29,8’i Ortaokul,%32,9’u ise Lise’de görev yapmaktadır.

2- Uzaktan Eğitim Sürecinde Sorumlu Olduğunuz Öğrenci Sayısı Kaçtır?

Anket sorusunda her katılımcı sorumlu olduğu öğrenci sayısını beyan etmiştir. Verilen yanıtlar katılımcı sayısı ile oranlanmıştır. Verilen yanıtlara göre öğretmenlerin uzaktan eğitim sürecinde sorumlu olduğu öğrenci sayısı ortalaması 124,8 olarak hesaplanmıştır.

3- EBA Üzerinden Paylaştığınız Ödev ve Çalışmalara Düzenli Ulaşan Öğrenci Sayınız Kaçtır?

Anket sorusunda her katılımcı EBA üzerinden paylaştığı ödev ve çalışmalara düzenli ulaşan öğrenci sayısını beyan etmiştir. Katılımcıların beyan ettikleri uzaktan eğitim sürecinde sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı ile EBA üzerinden paylaşılan ödev ve çalışmalara düzenli olarak ulaşan öğrenci sayıları oranlanmıştır. Bu oranlamaya göre öğretmenlerin EBA üzerinden paylaştıkları ödev ve çalışmalara düzenli ulaşan öğrencilerin toplam öğrenci sayısına oranı %24,91 olarak tespit edilmiştir.

4- Evinde İnternet Bağlantısı Olmayan (Ya Da Yeterli Data Hakkı Olmayan) Kaç Öğrenciniz Var? (Yaklaşık)

Anket sorusunda her katılımcı evinde internet bağlantısı olmayan (ya da yeterli data hakkı olmayan) öğrenci sayısını yaklaşık olarak beyan etmiştir. Verilen yanıtlar katılımcıların beyan ettikleri uzaktan eğitim sürecinde sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı ile oranlandığında evinde internet bağlantısı olmayan (ya da yeterli data hakkı olmayan) öğrenci oranı %19,17 olarak tespit edilmiştir.

5- Öğrencilerinizle Canlı Ders Yapıyor Musunuz?

Katılımcıların%71,8’i öğrencileriyle canlı ders yaptığını beyan etmiştir.

6- Canlı Derse “Düzenli” Katılan Öğrenci Sayınız Kaçtır?

Anket sorusunda her katılımcı canlı derse “düzenli” katılan öğrenci sayısını beyan etmiştir. Verilen yanıtlar, katılımcıların beyan ettikleri uzaktan eğitim sürecinde sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı ile oranlandığında canlı derse “düzenli” katılan öğrenci oranı %21,13 olarak tespit edilmiştir.

7- “Canlı Derse” Katılamayan Öğrencilerinizin Katılmama Nedenleri Nelerdir? (Birden Fazla Seçebilirsiniz)

Ankette canlı derse katılmayan öğrenci oranı% 78,87 olarak tespit edilmişti. Bu öğrencilerin katılmama nedenleri için katılımcılar birden fazla seçenek seçebilmiştir.

8- Canlı Ders İçin Kullanılan Yazılım Türü?

Canlı ders yaptığını beyan eden katılımcıların%49,7’si EBA üzerinden canlı ders yaparken,%50,3’ü diğer yazılımları kullandığını beyan etmiştir.

9- İdarenizce Canlı Ders Yapmaya Zorlanıyor Musunuz?

İdarenizce canlı ders yapmaya zorlanıyor musunuz sorusuna katılımcıların%24,5’i EVET, 75,5’i ise HAYIR yanıtını vermiştir. 

10- Okulunuzda Canlı Ders Programı Yapılırken Görüşünüz Alınıyor Mu?

Katılımcıların%41,8’i canlı ders programı yapılırken görüşünün alındığını,%58,2’si ise görüşünün alınmadığını beyan etmiştir.

11- Özel (Aile) Koşullarınız Canlı Ders Yapmaya Uygun Mu?

12- Sizce Uzaktan Eğitimin Öğrencilerin Tamamına Ulaşmasındaki Öncelikli Engeller Nelerdir? (Birden Fazla Seçebilirsiniz)

Ankette uzaktan eğitimin öğrencilerin tamamına ulaşmasındaki öncelikli engelleri belirlemek için katılımcılar birden fazla seçenek seçebilmiştir.

BULGULAR

1- Katılımcıların %37,3’ü İlkokul , %29,8’i Ortaokul,%32,9’u ise Lise’de görev yapmaktadır. Uzaktan eğitim kapsamındaki okul kademelerinden dengeli bir katılım sağlanabilmiştir.

2- Katılımcıların her biri görev yaptığı okul kademesi ve branşına göre farklı sayıda öğrenciden sorumlu olmaktadır. Örneğin ilkokullarda görev yapan sınıf Öğretmeni alanındaki bir öğretmen ortalama 30-40 öğrenciden sorumlu olurken, bu sayı ortaokul ve liselerde görev yapan kültür dersleri alan öğretmenleri için yüzlerle ifade edilebilmektedir. Tüm katılımcıların sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı katılımcı öğretmen sayısına oranlandığında, uzaktan eğitim sürecinde her bir öğretmenin sorumlu olduğu öğrenci sayısı ortalama 124,8 öğrenci şeklinde tespit edilmiştir. 

3- Öğretmenlerin EBA üzerinden öğrencileri için yayınladıkları ödev – test – alıştırma – sınav gibi çalışmalara ulaşan ve bu çalışmaları tamamlayan öğrenciler, sistem üzerinde performansları ile birlikte görüntülenebilmektedir. Bu yolla öğretmenler EBA üzerinden paylaştıkları içeriklere ulaşan ve tamamlayan öğrencileri düzenli olarak takip edebilmektedirler. Her öğretmenin sorumlu olduğu öğrenci sayısı toplamları ile EBA üzerinden paylaşılan içeriklere ulaşan toplam öğrenci sayıları oranlandığında; bu içeriklere düzenli bir şekilde ulaşanların toplam öğrenci sayısına oranı%24,91 olarak tespit edilmiştir.  

4- Anket sorusunda her katılımcı evinde internet bağlantısı olmayan (ya da yeterli data hakkı olmayan) öğrenci sayısını yaklaşık olarak beyan etmiştir. Verilen yanıtlar katılımcıların beyan ettikleri uzaktan eğitim sürecinde sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı ile oranlandığında evinde internet bağlantısı olmayan (ya da yeterli data hakkı olmayan) öğrenci oranı%19,17 olarak tespit edilmiştir.

5- EBA ya da diğer yazılımlar aracılığı ile canlı dersler yapılabilmektedir. Ancak bazı alan öğretmenleri, Meslek Lisesi Alan-Dal öğretmenleri, Sanat – Spor alan öğretmenleri, Özel Eğitim Öğretmenleri gibi alan öğretmenleri için canlı ders yapma olanağı çok düşüktür. Bu nedenle katılımcıların%71,8’i öğrencileri ile canlı ders yaptıklarını beyan etmiştir.

6- Katılımcıların uzaktan eğitim sürecinde sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı ile beyan ettikleri uzaktan eğitim sürecinde sorumlu oldukları toplam öğrenci sayısı oranlandığında, canlı derse “düzenli” katılan öğrenci oranı toplam öğrenci sayısının%21,13’ü olarak tespit edilmiştir.

7- Ankette canlı derse düzenli olarak katılmayan öğrenci oranı % 78,87 olarak tespit edilmiştir. Bu öğrencilerin canlı derslere katılmama nedenleri birden fazla olabileceği için katılımcılar birden fazla seçeneği işaretleyebilmiştir. Bu yolla canlı derse katılmama nedenleri arasında;

• Öğrencinin Bilgisayar ya da Tabletinin Olmaması%53,1
• Öğrencinin İnternet Bağlantısı ya da Yeterli Data Hakkının Olmaması%64,6
• Sisteme Bağlanma Sorunları %63,8
• Veli – Öğrenci İlgisizliği%63,6
• Canlı Ders Saatlerinin Yetersiz Olması%6,3  olarak tespit edilmiştir.

8- Canlı dersler EBA sistemi üzerinden yapılabildiği gibi, bağlanma sorunları, altyapı yetersizliği ve bağlantının mümkün olmaması nedeniyle kullanıcılar farklı sistem ya da yazılımlara yönelmektedir. Öğrencileriyle canlı ders yaptığını beyan eden katılımcıların %49,7’si EBA üzerinden canlı ders yaparken,%50,3’ü diğer yazılımları kullandığını beyan etmiştir. 

9- İdarenizce canlı ders yapmaya zorlanıyor musunuz sorusuna katılımcıların%24,5’i EVET, 75,5’i ise HAYIR yanıtını vermiştir.

10- Katılımcıların %41,8’i canlı ders programı yapılırken görüşünün alındığını,%58,2’si ise görüşünün alınmadığını beyan etmiştir.

11- Öğretmenlerin%68,8’i özel (aile) koşullarının canlı ders yapmaya uygun olduğunu bildirmiştir. Öğretmenlerin öğrencileri ile yapacakları canlı derslerin saatleri MEB tarafından belirlenmektedir. Bu saat aralığında aile (özel) koşulları canlı ders yapmaya uygun olmayan öğretmenlerden %7,2’si evde bebek olduğunu , %2,7’si evde hasta – yaşlı birey olduğunu,  %21,4’ü diğer nedenleri belirtmiştir.

12- Uzaktan eğitim süreci bir bütün olarak değerlendirildiğinde, öğrencilerin uzaktan eğitime ulaşma oranlarının düşük olduğu gözlemlenmektedir. Katılımcılardan uzaktan eğitimin öğrencilerin tamamına ulaşmasının önündeki engeller sorulmuş, katılımcılar birden fazla seçeneği işaretleyebilmiştir. Bu yolla uzaktan eğitimin öğrencilerin tamamına ulaşmasının önündeki engeller olarak;

• EBA Altyapısının Yetersizliği%66,4
• Öğrencilerin Yeterli Teknolojik Olanaklara Sahip Olmaması%76,4
• Öğrenciyi İzleme Sürecinin Yeterli Olmaması%42,6
• Uzaktan Eğitim Sürecinin Herhangi Bir Yaptırımının Olmaması%56,9 olarak tespit edilmiştir.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

• Ülkemizde Covit-19 salgının nedeniyle örgün eğitime ara verildiği 23 Mart 2020 tarihinde “Uzaktan Eğitim” süreci başlatılmıştır.
• Uzaktan eğitim süreci teknolojik olanaklarla izlenebilen bir süreç olması nedeniyle öğrencilerin büyük çoğunluğuna ulaşmamıştır.
• EBA altyapısı nedeniyle bağlanma sorunları uzaktan eğitimin öğrencilerin büyük çoğunluğuna ulaşmasına engel olmuştur.
• Sürecin başlamasından önce MEB tarafından öğretmen ve öğrencilerin teknolojik olanaklarını tespit etmeye ve olanaksızlıkları gidermeye yönelik hiçbir çalışma yapılmamıştır.
• Türkiye’de her 100 öğrenciden 75’i EBA TV izlemenin dışındaki diğer eğitim süreçlerine düzenli olarak katılamamaktadır.
• Türkiye’de her 100 öğrenciden 19’unun evinde internet bağlantısı yok ya da yeterli data hakkı yoktur.
• Türkiye’de her 100 öğrenciden yazlınca 21’i canlı derslere düzenli katılabilmiştir.
• Ekonomik olanaksızlıklar öğrencilerin büyük çoğunluğunun uzaktan eğitim sürecinden uzak kalmalarına neden olmuş, eğitime ulaşmadaki fırsat eşitsizliği daha fazla derinleşmiştir.
• EBA sistemi üzerinden yapılan çalışmalardan öğretmene, okula, ilçeye ve ile puanlar verilmesi bürokratik bir yarışı doğurmuş, okulun, ilçenin, ilin puanını yükseltme kaygısı ile öğretmenle ulaşan hiyerarşik baskılar sonucunda puan toplama kaygıları eğitim kaygılarının önüne geçmiştir.