Akla gelen ilk soru şu: “Salgının yaz aylarında da düşük profilli bir formatla sürebileceği söyleniyor. Peki bu durumda denizde ve havuzda yüzmek risk oluşturur mu?” Uzmanların yanıtı net ve açık: “Hayır! Ne denizde ne de havuzda yüzmeniz yeni koronavirüsün size bulaşmasına yol açmaz!”

Bilelim ki özellikle deniz banyosu için risk sıfıra yakındır. Ama her ikisinde de su içindeyken bile sosyal mesafe kuralı uygulanmaya devam etmelidir. Ayrıca ortak havluların kullanımından vazgeçilmeli ve güneşlenme esnasında da sosyal mesafeye uymaya özen gösterilmelidir.

BİR RİCA: PANİK TETİKÇİLİĞİ YAPMAYIN

ÖRNEK 1: Koskoca bir uzman, üstelik de akademisyen biri çıkıp da “AVM’lerdeki havalandırma sistemlerinin filtreleri virüs kaynıyor, o sistemler çalışınca AVM’ler virüs kaynayacak!” diyebilir mi? Diyor...

ÖRNEK 2: Yine bir başka uzman(!), “Yeni normalimiz hep şimdiki gibi olacak, herkes bu maskeli ve mesafeli hayata yıllarca katlanacak, herkes evinde oturacak, işini gücünü evinden yönetmeye çalışacak!” gibisinden bir demeç patlatabilir mi? Patlatıyor...

ÖRNEK 3: Hızını alamayan bir başka uzman(!) ise “Ortalıkta 100 binden fazla ‘hayalet hasta’ var. Bunlar ortalıkta serseri mayınlar gibi dolaşıp duruyorlar” diye nutuk atabilir mi? Atıyor.

ÖRNEK 4: Bitmedi, dahası var. Bizi korkutmakta kararlı bir başka uzman(!) da “Mevsim bahar, ortalıkta çok fazla polen var. Polenlere bağlı alerjik hastalıklar kontrol altına alınmazsa koronavirüsü tetikleyebilirler!” kıvamında bir cümle kurabilir mi? Kuruyor.

RİCAM ŞU: Sevgili uzman kardeşlerim, arkadaşlarım, büyüklerim, bu gibi salgınlarda “bilgilendirme” iyi şeydir hatta çok önemli bir şeydir. Ne var ki, bilerek ya da bilmeyerek yapılan “panik tetikçiliği” ve “korkutma hevesliliği” ciddi bir toplumsal tehlikedir. Yapmayın, etmeyin, gelin beni dinleyin. İnsanları ürkütüp korkutmaktan lütfen vazgeçin.

OKUR SORUSU
EVDE MASKE YAPABİLİR MİYİZ

BELİRLİ kurallara dikkat etmek koşuluyla herkes evinde kullanacağı maskeyi kendisi de üretebiliyor.

Burada en önemli ayrıntı kullanılacak kumaşın seçiminde yatıyor. Doğru kumaş, sentetik materyal içermeyen yoğun ve kalın olanlardır. En basit seçim yolu da ‘ışık testi’dir: Maske yapmayı düşündüğünüz kumaş parçasını parlak bir ışığa tutun. Eğer ışık maskeden rahatça geçiyorsa, kumaşın elyaf yapısı fark ediliyorsa o kumaş maske yapmaya uygun değildir. Tabii ki bu arada kumaşın kalınlığının rahat nefes alıp vermenize engel de olmamasına da dikkat etmelisiniz.

BİR UYARI: SALGIN SONRASI HANGİ SORUNLAR BİZİ BEKLİYOR

COVID-19 pandemisinin ruhsal ve bedensel etkilerinin bir kısmını şimdi zaten görüyoruz, bir kısmı da salgından sonra gündeme gelecek.

Örneğin ruh sağlığı uzmanları, salgın sonrasında daha fazla post travmatik stres bozukluğu hastası, daha çok depresyon ve panik mağdurunun tedavisiyle uğraşacaklar. Uyku uzmanları ise pandemide neredeyse salgın boyutlarına ulaşan uyku bozukluğu problemi ile uğraşacaklar.

Bedensel sonuçlara gelince...  Saymakla bitmez ama ben özellikle ikisinin altını şimdiden çiziyorum: Kemik ve kas erimesi.

Salgından sonra bu iki problemi çok sık konuşacağımız kesindir.

BİR TAVSİYE: TOPLUM SAĞLIĞI 10 MÜHİM ÖNERİ

1. Daha güçlü bir sağlık altyapısı

2. Daha etkin bir sosyal devlet organizasyonu

3. Bilimsel tıbba daha çok destek

4. Aşı geliştirme çalışmalarına daha çok yatırım

5. Sağlıkta yeni bir ilaç ve biyoteknoloji hamlesi

6. Yaşlılar için daha hızlı ve güçlü bir sağlığa erişim modeli

7. Koruyucu sağlığa daha fazla yatırım

8. Daha akılcı bir kentleşme yaklaşımı

9. Daha saygılı bir insan-doğa ilişkisi

10.Sağlık hizmetlerinden daha adil yararlanma hakkı.