Helal belgesi, helal sertifikasına geçmeden önce, sertifikasyon nedir, standardizasyon nedir, Belgelendirme nedir, akreditasyon nedir tanımlamak istiyorum.

Standart: (ölçülebilir şeyler için) belirli boyutlarda, belirli bir tipe uygun olarak yapılmış ya da ayrılmış olan demektir.

Standartlar, tüm ilgili tarafların katılımlarıyla geliştirilmiş, üzerinde uzlaşma sağlanmış, ortak ve tekrarlanan kurumlar için hazırlanan, yetkili bir kurumca onaylanmış, uygulaması zorunlu olmayan dokümanlardır

Sertifikasyon bir şeyi güvenli hale getirmek anlamına gelir. Sertifikasyon, bir nesnenin, bir ürünün belirli özelliklerinin bir standarda uygun olarak resmi olarak onaylanmasıdır.

Sertifikasyon için temel şart, yetkili bir üçüncü taraf bir belgelendirme kuruluşu tarafından bağımsız, tarafsız ve nesnel bir değerlendirmedir. Bir tür dış inceleme eğitim, değerlendirme laboratuvar veya denetim kurulu tarafından sağlanır.

Akreditasyon; uygunluk değerlendirme kuruluşları yani belgelendirme, denetim, gözetim kurumları ile test laboratuvarları tarafından gerçekleştirilen çalışmaların ve dolayısıyla bu çalışmalar sonucunda düzenledikleri uygunluk teyit belgelerinin güvenilirliğini ve geçerliliğini desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir kalite altyapısıdır.

Helal belgesi, bir ürünün İslami şartlara uygun olarak üretildiğini ve işletmede helal koşulların sağlandığını belgeleyen bir sertifikadır. Bunun belli standartları vardır. Eğer üretilen ürün helal standartlara uyuyorsa, helal sertifikası alabilir. Helal sertifikasyonu, Müslüman tüketicilerin helal ve sağlıklı ürünler tüketme hakkına sahip olmasını sağlamak amacıyla geliştirilmiştir. Helal sertifikasyonu, ürünün üretim sürecinde kullanılan malzemelerin ve işlemlerin helal olmasını, ayrıca üretim tesisinin helal şartlarına uygun olarak tasarlanmış olmasını gerektirir.

Helal sertifikasyonu, İslami hükümlere göre uluslararası standartlarda yapılmaktadır. Belge veren kuruluşlar, İslam dinine göre helal olan ürünlerin üretiminde ve satışında görev alan tüm işletmeleri denetleyerek helal sertifikası almalarını sağlarlar.

İslam’da helal kavramı, Müslümanların hayatının derinlik ve genişlik alanlarında önemli bir yere sahiptir. Helal olan şeyler tüketilebilir ve kullanılabilirken, haram olan şeyler tüketilmemesi gereken ve İslam dininde yasaklanmış olan şeylerdir. Helal kavramı, sadece yeme içme alanında değil, aynı zamanda iş hayatında, ticarette, sosyal hayatta ve diğer tüm alanlarda önemli rol oynar.

Helal gıda ifadesinin tarihsel arka planına bakıldığında öncelikle Müslümanların azınlıkta olduğu ülkelerde ortaya çıktığı ve temel amacın Müslümanlarca tüketilen ürünlerin helal olup olmadığı sorusuna güvenilir bir cevap bulmak olduğu görülmektedir. Müslüman bir ülkede helal gıda kavramına ya da helal gıda belgesine ihtiyaç var mıydı? Ülkemiz için söylemek gerekirse 1980’lere kadar belki bu terim hiç gündemimizde olmadı. Helal gıda konusunda bir tereddüt yoktu. Ne zamanki ülkeler arası ticarette Türkiye yerini aldı, işte o yıllardan sonra ihracatla birlikte ithalatında artmasıyla Müslüman olmayan ülkelerden ürünler gelmeye başladı. İşte o zaman bu ürünlere şüphe ile bakıldı.

Devlet ithal gelen tüm ürünlere bakıyor gümrüklerde. Gıda maddelerinde baktığı iki şey var:

1.Sağlığa zararlı mı değil mi? Sağlık açısından zararlı ise kabul etmiyor.

2.Üründe tağşiş ve hile var mı? Ürün hileli ise almıyor içeri.

Eğer o gıdayı getiren ithalatçı firma helal sertifikası istiyorsa, işte o zaman o malın helal olup olmadığını kontrol ediyor. (Burada hemen şunu belirteyim yeri gelmişken ithalatçı firmayı helal sertifikası almaya zorlayacak olan da biz tüketicilerdir. Eğer aldığımız malların etiketlerinde, satıcılardan ürünün ambalajında helal sertifikasını istersek, oda ithalatçıdan bunu isteyecek. Dolaysıyla da ithalatçı firmada yurtdışındaki üretici firmaya helal şartlarda ürettirecek)

Yurtdışından gelen ürünlerde helallik açısından baktığımızda temel üç problem olabilir;

1. Tüketilecek gıdanın kendisi haram olabilir. (Domuz ya da alkol gibi)

2. İslami usullere göre üretilmemiş olabilir (Helal hayvanların koyun vs. gibi İslami usullere göre kesilmemesi)

3. Helal mallara katılan katkı maddelerinin haram olması (Domuz jelatini kullanıldı ise, ya da helal hayvanlar İslami usullere göre kesilmedi ise ondan üretilen jelatin, hangi ürüne girerse o ürün haram olur. Kaide şudur; azı haram olanın çoğu da haramdır ilkesi)

Helal kavramı günümüzde sadece gıda ürünleri ile sınırlı kalmamakta, finans, tekstil, eczacılık ürünleri, kozmetik, lojistik ve turizm gibi oldukça geniş bir sektörel yelpazeye hitap etmektedir. Helal kavramının, ürünlerin üretiminden tüketiciye ulaşana kadar her aşamada “sağlıklı, güvenilir, hijyenik ve kaliteli” olma özelliklerini de içermesi, bu alandaki farkındalığın artarak devam edeceğinin de bir göstergesidir.

Bugün, dünya çapında nüfus hareketliliğindeki kolaylık ve artışa ilaveten, üretim süreçleri ile buna bağlı tedarik süreçlerinin her geçen gün daha karmaşık hale gelmesiyle bu soru tüm İslam âlemini ilgilendiren bir hal almıştır.

HAK (Helal Akreditasyon Kurumu)

Helal konusunda Ortak bir standardizasyon dilinin ve belgelendirme sisteminin tesis edilmesi amacıyla   İslam İş birliği Teşkilatı (İİT) çatısı altında olan İslam Ülkeleri Standartlar ve Metroloji Enstitüsü (SMIIC) SMIIC kurulmuştur.

Türkiye de helal gıda sertifikama işlemi tek çatı altında toplanmıştır. O da HAK (Helal Akreditasyon Kurumu)’dır.