Orman varlığımızı tehdit eden en büyük sıkıntı orman yangınlarıdır… Bu yangınların yüzde 90’nı insan kaynaklıdır. Sadece %10’luk kısmı doğal sebep dediğimiz yıldırımla gerçekleşir. Yıldırımın da zararı normal yangınlar gibi değildir. Çünkü yıldırım genelde yükseklere düşer ve etrafa yayılmaz. İnsan kaynaklı yangınlar daha fazla alanı etkiler. O yüzden yangınların %90 insan kaynaklıdır ama yangının etkilediği alanın %95’i insan kaynaklıdır. İşte bundan dolayı Ormanların yasa dışı faaliyetlerden korunması, orman suçlarının önlenmesi için denetimler ve takipler hususunda Orman Genel Müdürlüğü 7 gün 24 saat görev yapmaktadır.
Yangınla ilgili en önemli iş yangının önlenmesidir. Bununla ilgili olarak yapımı 1839 yılına dayanan yangın kuleleri vardır ve bunların kendine has mimarileri de mevcuttur. O günlerden bu günlere 776 adet toplam yangın gözetleme kulesi kullanılmaktadır. Buna ilave olarak takipler havadan ve karadan da yapılmaktadır. Ormanların 7/24 canlı izlenebilmesi, orman sahaları içindeki insan-hayvan-araç-iş makinesi alarmlarının gerçek zamanlı orman kolluk kuvvetlerine iletilebilmesi ve yasadışı faaliyetlerle olay yerinde anında müdahale edilebilmesi için ORİKEM (Ormanları İzleme Koruma Entegre Müdahale) projesi kapsamında fotokapan ve kamera sistemleri kullanılmaktadır.
Orman Genel Müdürlüğü ormanlarımızı korumak, izlemek, yasa dışı faaliyetleri engellemek, orman suçlarına karşı anında ve olay yerinde müdahale edebilmek amacıyla ORKİEM (Ormanları İzleme Koruma Entegre Müdahale) Projeleri kapsamında yerli ve milli yapay zekâ ile suç tespiti yapan teknolojiler geliştirmiştir.
Fotokapan ve kameralar ısıya ve harekete duyarlı sensörleri tarafından algılanan insan, hayvan, araç ve iş makineleri alarmlarının görüntüleri, merkezi bir sunucuda yapay zekâ ile işlenerek, anlık haberleşmektedir. 2020 yılına kadar kurulan fotokapan sayısı 2 bin 671 adettir. 2020 yılına kadar kurulan kameralı görüntü aktarma direk sayısı 29 adettir.
Bütün bunlar sayesinde orman yangınlarına müdahale çok hızlı olabilmektedir. Yangınlarla mücadelenin ana prensibini oluşturan erken uyarı için en yeni teknolojiler kullanılıyor. Birçok riskli alanda kullanılan insansız hava araçları (İHA), termal kameraları sayesinde yeşil vatanın korunmasında önemli görevler ifa ediyor. Amerika’dan sonra dünyada orman yangınları için İHA kullanan ikinci ülke Türkiye’dir. Şu anda toplamda 8 İHA ile tüm ormanlarımız gözetleniyor, görüntüleniyor, bilgiler anlık olarak merkeze bildiriliyor.
İHA'lardaki termal kameralar ile yangın çıkma ihtimali olan bölgeler tespit ediliyor ve meteorolojiden alınan verilerle entegre edilerek müdahale planı hazırlanıyor. Yangın uzmanlarının yönlendirmesiyle bu noktalara hızlı müdahale gerçekleştiriliyor. Şu anda herhangi bir ormandan yangın çıktığını 2 dakikada haber alabiliyoruz.
Bunun dışında, akıllı yangın gözetleme kuleleri de mücadeleye katkı veriyor. Yapay zekanın kullanıldığı insansız kuleler, yangınları uzaktan algılayarak yönetim merkezine aktarıyor. Ekipler bu veriler ışığında hızlıca o noktaya hareket ediyor ve yangını söndürüyor. Bu sayede yangınlara müdahale süresi de kısalıyor.
Orman yangınlarında ilk müdahale süresi ortalama 11 dakikaya kadar düşmüştür. Ormanlara müdahale etmek için orman içinde 220 bin km yol yapılmış ve İHA’ların verdiği bilgiler neticesinde akıllı zekâ kullanılarak hangi bölgede hangi yolu kullanarak hangi araç ve aletle müdahale edersek yangını kısa sürede söndürebiliriz, bugün bu bilimsel çerçevede ortaya konmuştur.
2021 yılı temmuz ağustos ayında çıkan toplam 54 ildeki 747 yangın 15 gün içinde söndürülmüştür. Bunların 363 tanesi başladığı gün söndürülmüştür. Yine algılar sayesinde biz orman yangınlarında ki başarıyı maalesef göremedik. Amerika’da Kaliforniya da çıkan bir yangının 170 hava aracıyla 105 günde söndürebilmiştir.
Bugün dünyanın en gelişmiş ülkeleri yangınla mücadele etmekte zorlanırken hatta yangınları söndürmekten aciz kalıp, yangınların kendi kendine sönmesini beklerken Türkiye bir metrekare alanı için bile tüm gücünü seferber ediyor. Elindeki tüm imkanları seferber ederken, çalışanlarda bu uğurda gözünü kıpmadan canı pahasına da olsa yangını söndürmek için cansiperane bir şekilde çalışıyor.
Bu mücadele esnasında çok şehit verdik ve gazilerimiz oldu. Çünkü ormanı yeşil vatan olarak telakki etmiş bir milletin evlatlarıyız biz. Bizim için orası vatandır ve vatanın anlam değer dünyamızda ayrı bir yeri vardır. Yeşil vatan; ormanlarımız ile ilgili olarak daha detaylı bilgileri, bir sonraki yazıda görüşmek üzere...