Vizontele filminin meşhur civciv sahnesi var. Şehre bir kamyon dolusu civciv gelmiş, herkes koşup alıyor. İnsanların planları basit, civcivler büyüyecek, tavuk olacaklar, yumurtasından yararlanacaklar. Çoğaltıp, düzenli bir geçime sahip olacaklar. Dağ, taş tavuk için çok uygun. Köy ve kasabalarda tavuğa bakmak dert değil, ne bulsa yiyor zaten…

Ben küçükken de köyümüze kamyonlarla civciv gelir, köylülere çok ucuza satılırdı. İlk geldiğinde, aynen Vizontele’deki sahne yaşanmıştı. Bir umut kasa kasa civciv alan köylüler, bir ay sonra aynı vizontele’de olduğu gibi hayal kırıklığına uğramıştı; civcivlerin hepsi horoz çıkmıştı.

Sonraları, rengarenk civcivler çıktı. Sarı rengine alışık olduğumuz civcivlerin yeşili, mavisi, kırmızısı çıktı. Çocuklar için oyun eğlence babında satıldı…

Eğitim sistemi, öyle bir şekilde kurgulanmış ki, sistemin içinden geçen hemen herkes, belirli düşünce kalıplarıyla yaşıyor. Bir defa, günümüzde bütün dünya üzerinde egemenliğini sağlamış olan sekülerizm, çeşitli yüzleriyle, zihinlerde kökleşmiş oluyor. İnsanlar, eleştirdikleri, yanlış dedikleri hatta değiştireceğiz dedikleri piyasanın, sistemin kulu hatta gönüllü bekçisi oluyorlar.

Cumhurbaşkanımızın en son TRT’de dile getirdiği, “Birçok yerde ben patinaj yaptım, özellikle bürokratik oligarşi birçok yerde önümüzü kesti.” eleştirisi, bugün için bile geçerli bir durum. Çünkü iktidara gelen muhafazakâr partinin göreve getirdiği muhafazakâr bürokratlar bile hükümete patinaj çektiriyor.

Kanunu kafasına göre yorumlayan, mevzuatı kafasına göre çıkaran, kraldan daha fazla kralcı geçinen bu oligarşik yapının mensuplarının kimliklerine bakmayın. Alnı secdeye değen, inancı ve itikadı sağlam bürokratlarımız var. İçlerinde çok başarılı olanları, işinin ehli olanlar var. Ancak genel durum, cumhurbaşkanımızın şikâyetini haklı çıkaracak nitelikte.

Bizden diye göreve getirilen insanlar, görevden alınanlardan farklı düşünmüyorlar. Sadece bunlar muhafazakâr. Hiçbir şey üretmeden, bir vizyon çizmeden, sorunlara çözüm üretmeden o yüksek koltuklarda yıllarını geçiriyorlar. Öyle görüş yazıları geliyor ki, kanunun böyle olacak dediği konularda bile sevgili bürokratımız devleti düşünür ve öyle bir yolla devleti masraftan kurtarır ki, kendisinden iyi bürokrat yoktur.

BİMER’den birkaç defa çeşitli konularda bilgi talebinde bulundum. Bana gelen bazı cevaplar kopyala yapıştır cevaplar ve soruyla hiç alakası yok. Bunları bir denetleyen de yok. Kardeşim vatandaş senden bunu istemiş, sen ne cevap yazmışsın diyen yok.

Üretmeyen, ülkeye bir vizyon çizmeyen, sorunları erteleyen bürokratlar muhafazakar oldukları, sistemi değiştireceğiz dedikleri halde nasıl sistemin adamı oluyorlar?

Buradan başta verdiğimiz örneğe dönelim. Bir kamyon civcivin hepsi horoz çıkıyor. Hatta bunları çeşitli renklere boyuyorlar, sonuç yine aynı, iki ay sonra kesilecek, hiçbir işe yaramayan horozlar çıkıyor. Sistemin kendine uygun adam yetiştirme amacıyla kurguladığı eğitim sistemi, hep amacına uygun zihin yapısında insanlar yetiştiriyor.

Kendini muhafazakâr olarak tanıtan bazı insanları araştırın, onlarla konuşun, bizim alıştığımız türden bürokratlardan farklı düşünmediklerini göreceksiniz. Bizim yumurta yapsın diye aldığımız civcivlerin horoz çıkması gibi, sistemi değiştirsin, yeni ve ülke ihtiyaçlarına cevap verecek bir model ortaya koysun diye göreve getirdiğimiz, alnı secdeye değen insanlar, diğerleriyle aynı reflekslere sahip. Sistemi koruma refleksleriyle hareket ediyorlar.

Cumhurbaşkanımız, bürokratik oligarşi derken aslında bunu kastediyor bence. Çünkü 15 yılda kaç bürokrat geldi geçti, özellikle bazı bakanlıklarda ilerleme yok, hatta gerileme var. Bu bir sorun, ciddi bir sorun.

Bürokratik oligarşinin sona ermesi gerekiyor. Vatandaşa karşı kendini koruma refleksleri olan devlet anlayışından kurtulmamız gerek. Vatandaşa rağmen devlet yönetme olmaz.

-          Kendi personelinin yasal hakkını bir dilekçeyle vermeyip, gitsin mahkemede hakkını arasın diyen anlayıştır bürokratik oligarşi.

-          Kanuna aykırı görüşle, insanları mağdur etmeyi maharet sanan zihniyettir bürokratik oligarşi.

-          Meselelere karşı çözüm üretmeyip, doğruyu söylemesi gereken yerde sırf koltuk derdinden sus pus olmadır bürokratik oligarşi.

-          Sistemi değiştirmek için yola çıkmış olanların, sistemin en yılmaz savunucusu olmasıdır bürokratik oligarşi.

Başkanlık sistemi gelince muhtemelen bazı şeyler daha hızlı değişecek. Yerinde sayan, oturduğu yerden ahkam kesen, milletin önünü açacak hizmetlerle uğraşmak yerine düzeni koruma refleksi ortaya koyan, koltuk sevdalısı bürokratlar içinde muhtemelen bir takım değişiklikler yapılacaktır.

Sonuçta tavuk olacak diye aldığın civciv horoz çıkarsa ömrü kısa olur…

Mahir KILIÇOĞLU

mahirkilicoglu@hotmail.com